Samookaleczenie z reguły przybiera postać cięcia i może stać się niebezpiecznym nawykiem. Nieleczona chęć samookaleczenia może zagrażać życiu, dlatego tak ważna jest szybka reakcja i pomoc takiej osobie. W tym artykule podpowiemy, jak można pomóc osobie, która się okalecza i wyjaśnimy, jakie mogą być przyczyny takiego zachowania.
Samookaleczenie nie należy niestety do rzadkości. Może się zdarzyć u osób w różnym wieku, jednak najwięcej przypadków występuje u młodzieży. Jednak zdarza się i u starszych osób, ale także i u dzieci. Przy odpowiednim wsparciu i profesjonalnej pomocy osoby takie mogą przestać się okaleczać.
Poczucie ulgi w cięciu może być bardzo pozytywnym uczuciem dla samookaleczającej się osoby, dlatego mimo bólu, powtarza tę czynność. Z reguły jest to powiązane z silnymi, negatywnymi emocjami.
Jeżeli samookaleczenie stanie się nawykiem, może być trudno samoistnie przestać takiej osobie, jednak istnieje kilka sposobów, aby takiej osobie pomóc. Nie każda metoda działa na każdego, dlatego warto wypróbować kilka, aż do znalezienia odpowiedniego.
Sposoby na powstrzymanie się (kogoś) od samookaleczania
Poniżej przedstawiamy 9 sposobów walki z samookaleczeniem.
Samookaleczenie – odwróć uwagę
Osoba może starać się odwrócić uwagę od chęci cięcia. W takiej chwili warto pójść na spacer, posłuchać muzyki, potańczyć, pójść pobiegać, lub zadzwonić do kogoś porozmawiać. Badania sugerują, że wiele osób, które się samookaleczają robią to impulsywnie, pod wpływem stresu. Dlatego jedną metodą walki z tym jest umiejętność radzenia sobie ze stresem, między innymi poprzez zajęcie się czynnością, która da nam przyjemność (hobby, zabawa i spacer z psem, rozmowa z koleżanką).
Osoba taka może odwrócić uwagę od chęci samookaleczenia poprzez na przykład:
- rozmowę z przyjacielem;
- obejrzenie filmu, ulubionego programu;
- licząc do 100, 200…;
- wzięcie kąpieli;
- przygotowanie posiłku;
- sprzątanie mieszkania;
- pójście na spacer;
- zabawie ze zwierzakiem.
Postaraj się o dobry humor
Cięcie z reguły następuje w chwili, gdy osoba taka nie radzi sobie z jakimś problemem, emocjami. Znajdź coś w życiu, co daje ci dużo satysfakcji. Może to być taniec, gra na gitarze, bieganie, komponowanie muzyki, zabawa z pupilem, układanie puzzli… Cokolwiek. Czynność ta musi wywoływać u ciebie szczęście i uśmiech, a także opanuje skołatane emocje i cię wyciszy.
Postaraj się złagodzić stres
Niektórzy ludzie samookaleczają się w reakcji na silny stres. Badania wykazały, że aż 45% nastolatków, którzy dokonują samookaleczeń, robi to, aby zmniejszyć napięcie związane ze stresem.
W celu złagodzenia stresu i kontroli nad nim można:
- ćwiczyć jogę;
- wykonywać techniki prawidłowego oddychania;
- medytować;
- stosować trening uważności.
W internecie znajdziesz wiele filmików pokazujące jak poprawnie ćwiczyć jogę i medytację. Trening uważności polega na przede wszystkim na zauważania wszystkiego podczas spaceru – tego co widzisz, co czujesz węchem, słyszysz, czy dotykasz.
Samookaleczenie i uwolnienie złości
Jeżeli tniesz się, aby złagodzić nagromadzony gniew, postaraj się go uwolnić w inny sposób. Możesz na przykład puścić ciężką, głośną muzykę i przy niej tańczyć do utraty tchu. Możesz także zastosować inne metody:
- przekłuwanie bąbelków w folii bąbelkowej
- jogging
- uczęszczanie na siłownię, basen
- trenować boks
- uderzać pięścią w poduszkę
- bazgrać na papierze
- drzeć kartki, lub zwijać je w kulki i nim rzucać
- bawić się spinnerem
Sposobów na upuszczenie złości jest kilka, wybierz najlepszą dla siebie.
Wyrażaj uczucia
Czasami potrzeba cięcia może pojawić się, gdy dana osoba potrzebuje emocjonalnego uwolnienia. Osoby takie, mogą czuć się przytłoczone wieloma emocjami, których nie potrafią wyrazić.
Zamiast ciąć, osoba poszukująca emocjonalnego uwolnienia może spróbować:
- prowadzić pamiętnik, gdzie zapisze wszystkie targające nią emocje;
- rozmowy z przyjacielem lub psychologiem;
- oglądając smutny film i pozwolić sobie na płacz.
Samookaleczenie – wymień chęć na coś innego podobnego
Próbując uniknąć okaleczenia, osoba może skupić się na tym, jak tego uniknąć i przerzucić chęć na inną, podobną czynność, ale mniej szkodliwą.
Oto kilka sposobów:
- pocieranie kostką lodu po skórze
- biorąc zimny prysznic
- rysowanie na skórze czerwonym pisakiem
- delikatnie zatrzaskując gumkę na skórze
- mocno klaszcząc w dłonie
- głośno tupiąc nogami
Jak pomóc komuś przestać się ciąć?
Badania sugerują, że rozwijanie ważnych relacji jest kluczowym czynnikiem w wychodzeniu z samookaleczenia. Aby pomóc komuś przestać ciąć, postaraj się zapewnić mu bezpieczną, nieoceniającą przestrzeń do dyskusji o swoich uczuciach. Osoby takie mogą nie chcieć o tym rozmawiać, więc nie nalegaj. Jednak jeżeli będą chciały się wygadać, posłuchaj, nie oceniaj, staraj się znaleźć rozwiązanie sytuacji. Niech osoba taka znajdzie w Tobie przyjaciela, powiernika, kogoś, kto zawsze wysłucha i nie będzie stale przekonywał, że osoba taka źle robi, tylko będzie próbowała pomóc.
Zadawanie pytań otwartych może dać im okazję do omówienia swoich uczuć.
Nie martw się o właściwe odpowiedzi – po prostu słuchanie, jak dana osoba się czuje i poważne potraktowanie jej obaw może pomóc.
Zapobieganie następnemu okaleczeniu
Osoba może zanotować sytuację, która prowadzi do cięcia, aby pomóc zidentyfikować wyzwalacze. Zrozumienie, co wyzwala chęć samookaleczenia, może pomóc osobie uniknąć takich sytuacji lub zarządzać nimi, gdy się pojawią.
Wyzwalacz to sytuacja, wydarzenie lub sposób myślenia, który wywołuje chęć do cięcia.
Wyzwalacze cięcia mogą obejmować:
- stres związany z pracą lub nauką
- kłótnie z członkami rodziny
- poczucie odrzucenia przez partnera
Każda osoba, która tnie, ma inny zestaw wyzwalaczy. Dobrze jest zachęcić taką osobę do kontaktu z psychologiem. Być może zaleci on terapię, na przykład terapię behawioralną, która daje dobre efekty.