Zaburzenia mowy oddziałują na sposób, jaki osoba tworzy dźwięki w celu formowania słów. Niektóre nieprawidłowości głosu mogą również być uznane za zaburzenia mowy. Jednym z najczęstszych nieprawidłowości mowy jest jąkanie. Niektóre osoby z zaburzeniem mowy, wiedzą co chcą wypowiedzieć, ale nie umieją uzewnętrznić, wypowiedzieć swoich myśli. Często prowadzi to do zamknięcia się w sobie, obniżenia własnej wartości oraz do depresji. Dzieci z zaburzeniami mowy mogą nie wyrażać chęci na kontakt z rówieśnikami. Nieprawidłowości mowy jeżeli są wcześnie wykryte, można całkowicie wyleczyć lub poprawić wymawianie słów.
Zaburzenia mowy – możliwe przyczyny
Zaburzenia mowy wpływają na struny głosowe, mięśnie, nerwy i inne części gardła.
Do najczęstszych przyczyn zalicza się:
- uszkodzenie strun głosowych
- uszkodzenie mózgu
- osłabione mięśnie w okolicy strun głosowych
- osłabienie układu oddechowego
- polipy lub guzki na strunach głosowych
- porażenie strun głosowych
Niektóre schorzenia, mogą również przyczyniać się do zaburzeń mowy. Są to na przykład:
- autyzm
- zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD)
- rak jamy ustnej
- rak krtani
- choroba Huntingtona
- demencja
- stwardnienie zanikowe boczne (ALS), znane także jako choroba Lou Gehriga
Zaburzenia mowy mogą mieć podłoże dziedziczne i rozwijać się z czasem.
Zaburzenia mowy – rodzaje
Do najczęstszych zaburzeń mowy zaliczamy jąkanie. Polega ono na powtarzaniu całych słów lub sylab. Inne powszechne zaburzenia to apraksja oraz dysatria.
Apraksja to zaburzenie mowy spowodowane uszkodzeniem części mózgu związanych z mówieniem.
Dysartria to zaburzenie mowy, w którym mięśnie ust, twarzy lub układu oddechowego mogą osłabnąć, lub mają małą ruchliwość. W wyniku tego osobie trudno wymawiać poprawnie słowa.
Inne zaburzenia mowy to na przykład:
- seplenienie
- alalia
- dysfonia
- afazja mowy
- parafazja
- oligofazja
- dysprozodia
Zaburzenia mowy – objawy
Objawy są różne i zależą głównie od przyczyny zaburzenia. Charakterystyczne objawy zaburzenia mowy przede wszystkim obejmują:
- powtarzanie dźwięków, które spotyka się najczęściej u osób jąkających;
- dodawanie dodatkowych dźwięków lub słów;
- wydłużanie słów;
- wykonywanie gwałtownych, niekontrolowanych ruchów (często głową) podczas mówienia;
- częste mruganie podczas rozmowy;
- robienie częstych przerw między słowami lub zdaniami;
- zdenerwowanie podczas mówienia;
- zniekształcenie dźwięków;
- chrypka lub mówienie chrapliwym głosem.
Diagnoza zaburzeń mowy
Bardzo często rodzic udaje się z dzieckiem do lekarza, gdy zauważy, że dziecko albo długo nie mówi, podczas gdy jego rówieśnicy już sporo mówią, lub spostrzeże, że dziecko się jąka. We wczesnym dzieciństwie trudno zauważyć zniekształcenie mowy, ponieważ dzieci mają specyficznie brzmiącą mowę i trudno to wyłapać.
Lekarz przeprowadza wiele testów, które mogą zdiagnozować rodzaj zaburzenia i ewentualną przyczynę. Są to na przykład badania:
- przesiewowe mowy
- psychologiczne
- logopedyczne
- pedagogiczne
- audiometria tonalna
- otoemisja akustyczna
- audiometria impedancyjna
Zaburzenia wymowy często powiązane są również z problemem ze słuchem, na przykład niedosłuchem lub całkowitym jego brakiem.
Badanie dzieci w wieku do 8 lat, w zależności od wieku polega na wypowiadaniu, powtarzaniu słów, test czytania, wypowiadania. Testy obejmują kilka ćwiczeń. Jednym z nich jest także słuchanie przez dziecka słów i dopasowywanie obrazków.
Zaburzenia mowy – leczenie
Łagodne zaburzenia mowy mogą nie wymagać żadnego leczenia. Niektóre zaburzenia mowy mogą po prostu ustąpić z wiekiem. Inni mogą potrzebować wizyt u logopedy, przez parę miesięcy lub lat. Poprzez taką terapię mowy, zaburzenia często daje się znacznie poprawić. Poprawia to również relacje z innymi ludźmi i własną samoocenę, więc warto skorzystać z pomocy logopedy.
Leczenie jest różne i zależy od rodzaju zaburzenia. W terapii logopedycznej profesjonalny terapeuta poprowadzi Cię przez ćwiczenia wzmacniające mięśnie twarzy i gardła. Nauczysz się kontrolować swój oddech podczas mówienia. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie i kontrolowane oddychanie pomagają poprawić brzmienie Twoich słów. Dowiesz się również, jak ćwiczyć bardziej płynną mowę.
Niektóre osoby z zaburzeniami mowy doświadczają nerwowości, zawstydzenia lub depresji. W takich sytuacjach pomocna może być psychoterapia. Terapeuta omówi sposoby radzenia sobie z chorobą i sposoby poprawy Twojego stanu. Jeśli depresja jest ciężka, pomocne mogą być leki przeciwdepresyjne.
Czy mogą pojawić się powikłania zaburzeń mowy?
Nieleczone zaburzenia mowy mogą wywoływać silny niepokój. Z biegiem czasu ten lęk może wywołać zaburzenia lękowe lub fobię przed wystąpieniami publicznymi, a nawet rozmową z innymi osobami. Wczesne leczenie lęku może pomóc w zapobieganiu rozwojowi zaburzeń lękowych lub fobii. Opcje leczenia obejmują psychoterapię i leki przeciwlękowe.
Podsumowanie
Zaburzenia mowy wpływają na zdolność osoby do wydawania dźwięków, które tworzą słowa. Rodzaje zaburzeń mowy obejmują na przykład: jąkanie, apraksję i dyzartrię. Istnieje wiele możliwych przyczyn zaburzeń mowy, w tym osłabienie mięśni, urazy mózgu, choroby zwyrodnieniowe, autyzm i utrata słuchu.
Upośledzenia mowy mogą wpływać na samoocenę i ogólną jakość życia danej osoby. Jednak terapia mowy, ćwiczenia oddechowe, a czasami leki przeciwlękowe mogą pomóc poprawić mowę i zmniejszyć objawy. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza.
