Autyzm – przyczyny, objawy, leczenie

Autyzm (ASD) to szerokie pojęcie, określające grupę nieprawidłowości przede wszystkim w rozwoju ruchowym, rozwoju mowy i kontaktach społecznych. Charakteryzuje się trudnościami w relacjach z ludźmi oraz komunikacji, ograniczonymi albo powtarzalnymi zachowaniami i zainteresowaniami. ASD może dotknąć każdego, niezależnie od płci czy rasy. Spektrum autyzmu częściej dotyka chłopców, niż dziewczynek (4:1). Lekarze podkreślają, że liczba osób cierpiących na ASD z każdym rokiem wzrasta. Jedną z przyczyn wymienia się czynniki środowiskowe. Choć zdaniem wielu naukowców wzrost liczby zachorowań można wytłumaczyć tym, że obecnie autyzm jest łatwiej zdiagnozować.

Autyzm i jego rodzaje

Klasyfikacja diagnostyczna DSM-5, wydana przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, wprowadza pięć różnych podtypów zaburzenia ze spektrum autyzmu:

• z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym lub bez towarzyszącej niepełnosprawności intelektualnej
• z towarzyszącymi zaburzeniami komunikacji werbalnej lub bez zaburzeń mowy
• mające podłoże genetyczne; choroba spowodowana infekcjami, nieprawidłowościami w przemianach metabolicznych czy zaburzeniami okresu ciąży i porodu
• związany z innym zaburzeniem rozwoju mowy, ruchu i relacji interpersonalnych, psychicznym lub behawioralnym
• związany z katatonią.

Całościowe zaburzenia rozwojowe (według ICD-10):

• zaburzenie autystyczne

• zespół Aspergera
• całościowe zaburzenie rozwoju
• dziecięce zaburzenia dezintegracyjne.

Autyzm – objawy

Pierwsze objawy autyzmu występują u dzieci między 12 a 24 miesiącem życia. Choć objawy mogą wystąpić jeszcze w wieku niemowlęcym albo po już po drugim roku życia. W ASD według DSM-5 występują obecnie dwie grupy objawów:

• problemy, ubytki w zakresie komunikacji oraz nawiązaniu i utrzymaniu relacji z innymi
• powtarzalne wzorce zachowań, zainteresowań lub aktywności.

Objawy autyzmu według klasyfikacji DSM-5:

1. Ubytki w zakresie komunikacji i utrzymaniu relacji z innymi, które utrzymują się przez dłuższy czas i nie ustępują:

• problemy z komunikacją, w tym trudności w dzieleniu się emocjami
• problemy z komunikacją niewerbalną, takie jak problemy z utrzymaniem kontaktu wzrokowego lub odczytywaniem mowy ciała
• trudności w rozwijaniu i utrzymywaniu relacji

2. Ograniczone, powtarzające się wzorce zachowań, zainteresowań lub czynności:

• stereotypowe i powtarzające się wypowiedzi
• powtarzalne wzorce zachowań, zainteresowań
• rytuały ruchowe, opór wobec zmian, zadawanie tych samych pytań, codzienne spożywanie tych samych potraw
• nieprawidłowe reakcje na niektóre dźwięki.

Do postawienia diagnozy ASD według DSM-5 konieczne jest spełnienie kryteriów 1,2,3 z pierwszej kategorii oraz przynajmniej dwóch kryteriów z drugiej kategorii.

Przyczyny autyzmu

Przyczyny autyzmu nie są do końca znane. Jednak przede wszystkim wymienia się czynniki, które prawdopodobnie mogą spowodować nieprawidłowy rozwój funkcjonowania mózgu we wczesnym dzieciństwie:

• czynniki genetyczne (uwarunkowane genem EN2 na chromosomie 3,4,11, 7)
• zespół łamliwego chromosomu X i inne zaburzenia genetyczne
• w przypadku ojców, których wiek sięga 40. roku życia zwiększa się ryzyko wystąpienia autyzmu u dziecka
• zaburzenia metaboliczne
• niska masa ciała dziecka po urodzeniu
• czynniki infekcyjne.

Autyzm jest obecnie rozważany jako zaburzenie wieloczynnikowe, będące wynikiem interakcji pomiędzy genami i środowiskiem.

Obecnie po licznych badaniach naukowych ostatecznie potwierdzono, że szczepienie przeciw odrze, śwince i różyczce nie ma żadnego związku z autyzmem, jak to sugerowano w roku 1998.

Autyzm – diagnoza

Postawienie diagnozy to wieloetapowy proces składający się z kilku podstawowych kroków:

• badania kontrolne
• badania przesiewowe niemowląt
• dodatkowe badania przesiewowe
• diagnoza specjalistyczna: psycholog dziecięcy, lekarz psychiatra, neurolog, pediatra rozwojowy.

Kwestionariusz, składający się z 23 pytań, który sprawdza prawdopodobieństwo występowania autyzmu u niemowląt ( wersja M-CHAT) to narzędzie przesiewowe często stosowane przez lekarzy w celu oceny, czy dziecko może mieć autyzm.

Metody leczenia autyzmu

W leczeniu autyzmu stosuje się następujące metody leczenia:

• terapia behawioralna
• terapia zabawą
• fizykoterapia
• masaże
• terapia logopedyczna
• masaże
• medytacja, joga.

Alternatywne metody leczenia autyzmu

• suplementacja witamin i minerałów
• chelatacja
• tlenoterapia hiperbaryczna
• suplementacja melatoniny.

Dieta dla osób z autyzmem

Podstawą dobrze zbilansowanej diety autystycznej jest przede wszystkim unikanie sztucznych dodatków, takich jak konserwanty, barwniki i substancje słodzące.

Produkty, które powinny się znaleźć w diecie chorego:

• świeże owoce i warzywa
• chudy drób
• ryba
• tłuszcze nienasycone
• właściwe nawodnienie organizmu.

Podsumowanie

Autyzm daje oznaki już od najmłodszych miesięcy, dlatego jeżeli zauważymy niepokojące nas objawy u dziecka, zgłośmy się do lekarza. Jest ważne, zwłaszcza gdy w rodzinie występował już autyzm. Dziecko takie potrzebuje większej troski niż inne dzieci, jednak może funkcjonować normalnie w społeczeństwie. Osoby z autyzmem są również uzdolnione w niektórych dziedzinach.