Czerniak to rodzaj raka skóry. Jest on o tyle niebezpieczny, że ma tendencję to częstych przerzutów i szybko się rozprzestrzenia. Późno wykryty daje złe rokowania. Największym czynnikiem ryzyka jest nadmierna ekspozycja ciała na słońce.
Osoby szczególnie obciążone genetycznie lub korzystające często solarium powinny szczególnie śledzić wszelkie zmiany wyglądu pieprzyków na ciele. Gdyż ich zmiany w wyglądzie, nadmierny wzrost mogą być objawem tej choroby skóry.
Co to jest czerniak?
Osoby obciążone genetycznie mogą być bardziej podatne na wystąpienie tej choroby. Czerniak to rak skóry, który występuje, gdy komórki pigmentowe skóry, zwane melanocytami mutują i zaczynają się dzielić i namnażać w sposób niekontrolowany.
Czerniak może rozwinąć się w każdym miejscu na skórze. Jednak obserwuje się, że u mężczyzn najczęściej występuje na klatce piersiowej i plecach, u kobiet na nogach. U obu płci często zmiany obejmują również twarz.
Innymi spotykanymi miejscami występowania czerniaka są oczy i jelita.
Klasyfikacja czerniaka
Etap, na jakim jest czerniak w momencie rozpoznania, wskaże, jak daleko się rozprzestrzenił i jaki rodzaj leczenie będzie najlepszy.
Jedna z metod określenia stadium raka, dzieli go na 5 etapów.
Etapy rozwoju czerniaka
Etap 0
Rak występuje tylko w najbardziej zewnętrznej warstwie skóry.
Etap 1
Rak ma grubość do 2 milimetrów (mm). Nie rozsiał się jeszcze do węzłów chłonnych ani innych miejsc.
Etap 2
Nowotwór ma co najmniej 1 mm grubości, ale może być grubszy niż 4 mm. Zmiana może być owrzodzona lub nie. Brak zaatakowania węzłów chłonnych i innych miejsc.
Etap 3
Rak rozprzestrzenił się na jeden lub więcej węzłów chłonnych, ale nie do innych miejsc. Pierwotny rak może już nie być widoczny. Jeśli jest widoczny, może być grubszy niż 4 mm i owrzodzony.
Etap 4
Rak rozprzestrzenił się na odległe węzły chłonne lub narządy, takie jak mózg, płuca lub wątroba.
Im bardziej zaawansowany jest rak, tym trudniej go leczyć i tym gorsza staje się perspektywa.
Rodzaje
Wyróżniamy cztery rodzaje czerniaka.
Powierzchownie rozprzestrzeniający się czerniak
Jest to najczęstszy typ czerniaka i często pojawia się na tułowiu lub kończynach. Komórki mają początkowo tendencję do powolnego wzrostu, zanim rozprzestrzenią się na powierzchni skóry.
Czerniak guzkowy
Jest to drugi najczęściej występujący typ czerniaka występujący na tułowiu, głowie lub szyi. Rośnie szybciej niż inne typy i może mieć czerwonawy lub niebiesko-czarny kolor.
Czerniak guzkowy jest również najbardziej agresywnym typem tego raka.
Czerniak soczewicowaty Maligna
Jest on mniej powszechny i ma tendencję do rozwijania się u starszych osób dorosłych, szczególnie w częściach ciała, które były narażone na nadmierną ekspozycję na słońce przez kilka lat, takich jak twarz.
Zaczyna się jako pieg Hutchinsona lub plama soczewicy maligna, która wygląda jak plama na skórze. Zwykle rośnie powoli i jest mniej niebezpieczny niż inne typy czerniaka.
Czerniak soczewicowaty Acral
To najrzadszy rodzaj czerniaka. Pojawia się na dłoniach, podeszwach stóp lub pod paznokciami.
Ponieważ osoby o ciemniejszej karnacji zwykle nie chorują na inne typy czerniaka, są to najczęściej typ czerniaka u osób o ciemniejszej skórze.
Czynniki ryzyka
Trwają badania nad dokładnymi przyczynami czerniaka. Jednak naukowcy wiedzą, że osoby z określonymi typami skóry są bardziej podatne na rozwój czerniaka.
Następujące czynniki mogą również przyczyniać się do zwiększonego ryzyka raka skóry:
- gęste piegi oraz podatność na ich powstawanie podczas opalania
- ponad pięć nietypowo wyglądających znamion
- obecność plam wątrobowych lub starczych
- starszy wiek
- częsta ekspozycja na słońce
- jasna karnacja
- genetyczne uwarunkowania
- włosy blond lub rude
- osoby po przeszczepie
Czerniak – objawy
We wczesnym stadium czerniak może być trudny do wykrycia. Ważne jest, aby sprawdzić skórę pod kątem jakichkolwiek oznak zmian.
Jeśli niepokoją cię zmiany na skórze, powiększające się pieprzyki udaj się do lekarza, aby on ocenił zmiany.
Objawami mogącymi wskazywać na czerniaka są:
- zmiany skórne, takie jak nowe pieprzyki, zmiany ich koloru, wielkości i kształtu
- bolesne zmiany skórne, niegojące się owrzodzenia
- pieprzyki swędzące, bolesne i krwawiące
- płaska, czerwona plama, która jest szorstka lub łuszcząca się
Leczenie czerniaka
Leczenie czerniaka jest podobne do leczenia innych nowotworów. Jednak w przeciwieństwie do wielu nowotworów wewnątrz ciała, łatwiej jest uzyskać dostęp do tkanki rakowej i całkowicie ją usunąć. Z tego powodu operacja jest standardową opcją leczenia czerniaka.
Operacja polega na wycięciu zmiany i części otaczającej ją tkanki niezłośliwej. Kiedy chirurg usuwa zmianę, kieruje ją do patologii, aby określić stopień zaangażowania raka i upewnić się, że usunął ją w całości. Jeśli czerniak obejmuje duży obszar skóry, może być konieczny przeszczep skóry. Jeśli istnieje ryzyko, że rak rozprzestrzenił się na węzły chłonne, lekarz może zażądać biopsji węzła chłonnego. Lekarz może również zalecić radioterapię w leczeniu czerniaka, szczególnie w późniejszych stadiach.
Czerniak może dawać przerzuty do innych narządów.
Zapobieganie
Zapobieganie to głównie ochrona przed nadmiernym słońcem, używanie kremów z filtrem, noszenie ochronnej odzieży. Jeśli w rodzinie były przypadki czerniaka, powinieneś szczególnie o to dbać.
