Węzły chłonne to małe gruczoły, których głównym zadaniem jest usuwanie z chłonki drobnoustrojów i toksyn (filtrowanie limfy). Chłonka, inaczej limfa to przefiltrowany płyn tkankowy, cały czas krążący w układzie limfatycznym. Bez wątpienia jedną z najczęstszych przyczyn limfadenopatii (powiększenie węzłów chłonnych) są infekcje i guzy.
Płyn tkankowy bez przerwy krąży w układzie limfatycznym, który składa się z tkanki limfatycznej i naczyń limfatycznych (system dróg), które są bardzo podobne do naczyń krwionośnych. W węzłach chłonnych gromadzą się limfocyty – białe komórki krwi, które walczą z infekcjami.
Węzły chłonne działają jak filtry oraz sito. W nich przesiewane są bakterie, wirusy, szkodliwe substancje i tym samym oddzielane komórki zdrowe od toksyn i bakterii.
Węzły limfatyczne występują w całym organizmie. Głównie skupiają się:
- pod pachami
- pod szczęką dolną
- na szyi
- węzły limfatyczne pachwinowe
- węzły chłonne nadobojczykowe.
Najczęstszą przyczyną powiększenia węzłów limfatycznych z pewnością są różne infekcje. Na przykład powiększone węzły chłonne na szyi mogą sygnalizować zarówno groźne infekcje górnych dróg oddechowych, nowotwór, jak i zwykłe przeziębienie.
Limfadenopatia – przyczyny powiększonych węzłów chłonnych
Przyczyną limfadenopatii (powiększone węzły chłonne) mogą być różne infekcje, choroby czy stres. Powiększają się na skutek zwiększenia się liczby limfocytów, które gromadzą się w obrębie węzła chłonnego.
Przyczyną limfadenopatii szyjnej (powiększone węzły chłonne szyi i głowy) mogą być następujące choroby:
- infekcja ucha
- przeziębienie lub grypa
- infekcja zatok
- zapalenie jamy ustnej
- zakażenie wirusem HIV
- mononukleoza
- infekcje skórne
- zapalenie gardła.
Jeżeli z kolei chodzi o nowotwory (chłoniak), toczeń i reumatoidalne zapalenie stawów, to węzły chłonne prawdopodobnie powiększają się w całym ciele.
Stosowanie leków przeciwpadaczkowych i przeciwmalarycznych oraz alergie mogą również powodować limfadenopatię.
Z pewnością można powiedzieć, że niektóre choroby przenoszone drogą płciową, takie jak rzeżączka czy kiła, są jedną z przyczyn powiększonych węzłów limfatycznych pachwinowych.
Inne przyczyny powiększonych węzłów chłonnych:
- choroba kociego pazura
- zapalenie dziąseł
- choroba Hodgkina
- białaczka
- rak z przerzutami
- owrzodzenia jamy ustnej
- chłoniak nieziarniczy
- odra
- zapalenie migdałków
- toksoplazmoza
- gruźlica
- zespół Sézary’ego
- półpasiec.
Limfadenopatia – objawy powiększonych węzłów limfatycznych
O powiększonym węźle chłonnym z pewnością mówimy wtedy, kiedy po jego dotknięciu wyczuwamy zgrubienie czy twarde guzki, których średnica przekracza 1-2 cm. Czasami powiększeniu towarzyszy ból i obrzęk. Powiększone węzły chłonne na szyi, za uchem czy pod żuchwą wyczuwa się po dotknięciu miejsca, w którym się znajdują. Prawdopodobnie powodują ból podczas żucia czy pochylenia głowy. Powiększenie węzłów chłonnych w pachwinach może powodować ból podczas chodzenia lub pochylania się.
Inne objawy, które towarzyszą powiększeniu węzłów chłonnych to na przykład:
- kaszel
- zmęczenie
- gorączka
- dreszcze
- katar
- osłabienie.
Prawdopodobnie bolesne powiększone węzły chłonne o niewielkiej ruchliwości mogą być objawem nowotworu. Obrzęk utrzymujący się dłużej niż przez kilkanaście wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
Limfadenopatia – jak leczyć powiększone węzły chłonne?
Powiększone węzły chłonne wymagają bezzwłocznej konsultacji lekarza rodzinnego. Lekarz rodzinny przeprowadzi wywiad, badania fizykalne\palpacyjne, polegające na ocenie węzłów chłonnych szyjnych, karkowych, podżuchwowych, pachowych. Następnie prawdopodobnie zleci badania krwi w celu wykrycia przyczyny powiększonych węzłów chłonnych. Na zakończenie może zlecić badania obrazowe: tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, rentgen, ultrasonografia (USG).
W niektórych przypadkach konieczna jest biopsja węzła chłonnego, która polega na wprowadzaniu igły, która zasysa zmianę. Następnie lekarz pobiera kilka fragmentów zmian, które później kieruje do badań histologicznych.
Leczenie powiększonych węzłów chłonnych bez wątpienia zależy od przyczyny. Jeżeli przyczyną limfadenopatii są infekcje, to prawdopodobnie lekarz wypisze antybiotyki, leki przeciwwirusowe, aspirynę, ibuprofen.
Jeżeli z kolei przyczyną powiększenia węzłów chłonnych są nowotwory, to stosuje się następujące metody leczenia: chemioterapia, radioterapię, usunięcie guza, usunięcie węzłów dotkniętych chorobą.
Reasumując, można powiedzieć, że przyczyną powiększonych węzłów chłonnych są w większości przypadków różne infekcje bakteryjne, wirusowe oraz grzybicze zarówno łagodne, jak i groźne (gruźlica, HIV), choć czasami mogą sygnalizować choroby nowotworowe, autoimmunologiczne (choroba Hashimoto) czy endokrynologiczne.
